Entradas

Mostrando las entradas de agosto, 2022

Spontaneous Order

  Ekonomian, ordena espontaneoa norberaren intereseko gizabanakoen arteko oreka-jokabidea da, gehien eboluzionatu eta bizirik irauteko dena, hautespen naturalaren prozesuari men eginez "probableenaren biziraupena". Ordena espontaneoa itxurazko kaosetik ordena natural baten bat-batean agertzea da. "Ordena espontaneoa" terminoa normalean giza sare sozialetan hainbat ordena sozialen agerpena deskribatzeko erabiltzen da, plangintza zentralaren bidez nahita ordena sortzen saiatzen ez diren norbanako interesatuen konbinazio baten jokabidetik. Murray Rothbard-en ondoren, Zhuangzi (K.a. 369–286) filosofo txinatarra izan zen ordena espontaneoaren ideia proposatu zuen lehena. Zhuangzik konfuzianismoaren autoritarismoa baztertu zuen. Rothbardek ordena espontaneoaren hasierako forma bat artikulatu zuen, "ordena ona berez sortzen dela gauzak bakarrik uzten direnean", kontzeptua geroago "Proudhonek bereziki garatu zuen XIX. [mendean]". Eskoziako Ilustrazioko p...

Human Action

 Giza Ekintza Ludwig von Mises filosofo austriarraren ideia nagusia da ziurrenik. Misesen obra nagusia oso kontuan hartuta, praxeologian oinarritutako laissez-faire kapitalismoaren kasua aurkezten du, giza erabakien egitura ulertzeko bere metodoa. Ekonomiaren barruan positibismoa baztertzen du. A priori epistemologia bat defendatzen du eta praxeologiaren oinarrian indibidualismo metodologikoaren eta ziurtasun apodiktikoaren legeen oinarrian. Misesek dio merkatu libreko ekonomiak gobernuak planifikatutako edozein sistema urruntzen ez ezik, azken finean, zibilizazioaren beraren oinarri gisa balio duela. Maisulan hau 1940an alemanez eta gero ingelesez 1949an agertu zen. Sentsazio bat izan zen, inoiz argitaratu den giza Askatasunaren defentsarik handiena eta zientifikoena! Vox populi est : Misesen obra inoiz idatzi den benetako kapitalismo naturalaren defentsarik onena da. Oinarrizko ekonomia lantzen du material aurreratuenaren bitartez. Klasiko hau irakurtzea edonork amestu dezakeen m...

La Virtud del egoismo

  Berekoitasunaren bertutea: berekoitasunaren kontzeptu berri bat Ayn Rand filosofo eta idazle estatubatuarraren 1964ko saiakera bilduma bat da. Saiakera gehienak The Objectivist Newsletter-en agertu ziren jatorriz. Liburuak gai etikoak biltzen ditu Randen filosofia objektibistaren ikuspegitik. Bere gaietako batzuk egoismoa kode etiko arrazional gisa identifikatzea eta balioztatzea, altruismoaren suntsikortasuna eta gobernu egokiaren izaera dira. Argitaratzen hasi zirenetik, Ayn Randen lanek eragin handia izan dute mundu intelektual, politiko eta sozialean. Bere ideiak sutsuegi eztabaidatu eta indarrez defendatu izan dira beti mende erdi baino gehiagoz. Randen unibertsoan, gai transbertsala, iraunkorra, filosofia da beti, indibidualismoa, askatasuna eta estatuen bokazio totalitarioaren arbuioa eta konponbide kolektibistak ezarri nahi dizkigutenen sena tiranikoari aurre egiten dion moral berri batekin. Gaur egun oraindik indarrean dagoen eta mehatxatzen gaituen erronka... Objektibis...

The Invisible Hand..

  Esku ikusezina, merkatu askeko ekonomian, norberaren intereseko gizabanakoek elkarrekiko menpekotasun sistema baten bidez nola funtzionatzen duten adierazten duen metafora da. Eskoziako Enlightmetn abangoardiak, Adam Smith-ek, kontzeptua sartu zuen 1759ko The Theory of Moral Sentiments lanean eta geroago An Inquiry Into the Nature and Causes of the Wealth of Nations liburuan. Doako truke bakoitzak seinaleak (prezioak) sortzen ditu zein ondasun eta zerbitzu diren baliotsuak eta zein zailak diren merkatura eramatea. Esku ikusezina laissez-faire-ren parte da, hau da, "utzi/utzi" merkaturako hurbilketa. Beste era batera esanda, ikuspegiak dio merkatuak oreka aurkituko duela gobernuak edo bestelako esku-hartzerik gabe eredu ez-naturaletara behartuz. --------------------------------------------------------------------------------------------- The invisible hand is a metaphor for how, in a free market economy, self-interested individuals operate through a system of mutual interdep...

Private Vices, Public Benefits

  Erleen fabula: edo, bizio pribatuak, onura publikoak (1714) Bernard Mandeville filosofo sozial Flandriakoa (Holanda, Herbehereak) idatzitako liburua da.  1705ean lehen aldiz argitaratu zen The Grumbling Hive poemak eta An Inquiry into the Origin of Moral Virtue izeneko saiakera ditu. The Grumbling Hive-n, Mandevillek erleen komunitate bat deskribatzen du, erleek zintzotasunez eta bertutez bizitzea erabaki arte. Onura pertsonalerako nahia alde batera uzten duten heinean, beren erlauntzaren ekonomia kolapsatu egiten da, eta zuhaitz huts batean bizimodu sinple eta "bertutetsu" bizitzen joaten dira. Mandevilleren inplikazioak —bizio pribatuek onura sozialak sortzen dituztela— eskandalua eragin zuen publikoaren arreta obrara jo zuenean, batez ere 1723ko edizioaren ostean. Mandevilleren teoria ia antropologikoa eta bere tesiak, liburu honetan, zera da: gizarte garaikidea norberaren interesa duten gizabanakoen agregazio hutsa dela nahitaez elkarri lotuta ez dauden konpromiso zibik...

Laissez faire

 Laissez faire XVIII. mendeko frantsesezko esaldi bat da, utzi egin edo utzi lana libreki esan nahi duena. Lehenbizi Vincent de Gournay ekonomialariak, ekonomia-eskola fisiokratikoari aurrea hartu zion, eta Frederic Bastiat baioniarrak, esaldi hori gerora bere panfleto libertario bikainekin zabaldu zuena. Hau Frantzian sortu zen ideia merkantilista ikaragarrien arbuioagatik (antikapitalismoa, jendea nahastuta dago oraindik), langileak gremioetan antolatuta zeudenez, beraz, horrek esan nahi zuen jendeak ezin zuela ikasi edo lanbiderik egin ni nuen lanbidea edo lanbidea. modu librean interesatua; kofradiaren edo agintaritzaren aldez aurretiko baimenik gabe... Beraz, Laissez faire esaldiaren esanahia liberalismo modernoaren edo merkatu askeko ekonomiaren pentsamenduaren oinarrietako bat da. ---------------------------------------------------------------------------------------------- Laissez faire is a French phrase from the 18th century that means let do or let work freely. It was fi...

Perroni en EMB!

¡Cambia la hora del Vermú por la Hora Petroni! Acompáñanos este viernes (12 de agosto) a partir de las 11:30am para una especial degustación #vermu #petroni #lahorapetroni #elmentideroberria #cascoantiguopamplonairuñea @vermustpetroni Gracias @martinezbebidas Daniela y Sole! Mila esker! #GeroaBar #LibertyCafe  https://instagram.com/vermustpetroni?igshid=YmMyMTA2M2Y= https://www.instagram.com/p/ChFGQyCrEGo/?igshid=MDJmNzVkMjY=